Αν και η ίδρυση του παρόντος ιστότοπου έγινε το Νοέμβριο του 2013, μόλις τώρα (Μάρτιος του 2014) είμαστε σε θέση να πούμε ότι όλο το αρχικό υλικό έχει μεταφερθεί πια εδώ. Επιπλέον, προσθέσαμε σχετικό υλικό από παρουσιάσεις και εργασίες που δεν ήταν διαθέσιμο προηγουμένως.
Θα συνεχίσουμε με την καλύτερη οργάνωση και παρουσίαση του υλικού καθώς και επιπλέον πληροφορίες σχετικά με το σύστημα του ε Ηνίοχου.
Σε λίγο μαζί σας με περισσότερο υλικό…
Coming soon…
Αρκετό διάστημα πέρασε από την τελευταία ανακοίνωση και αυτό οφείλεται στον απαιτούμενο χρόνο που χρειαστήκαμε για τη συγκέντρωση των παρατηρήσεων, την ανάλυσή τους και τη συγγραφή τους σε μια τελική αναφορά/δημοσίευση. Με αφορμή την επίσημη ανακοίνωση του τεύχους της AAVSO αφιερωμένου στο ε Ηνίοχου (τόμος 40, τεύχος 2, 21 Δεκεμβρίου 2012) είμαστε στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσουμε τα τελικά αποτελέσματα του προγράμματος παρατήρησης του ε Ηνίοχου από την Ελλάδα.
Η εξέλιξη της έκλειψης του ε Ηνίοχου από ελληνικές παρατηρήσεις.
Οι αρχικοί στόχοι του προγράμματος ήταν: «να συγκεντρωθούν όσες παρατηρήσεις πραγματοποιηθούν από την Ελλάδα ώστε να εξαχθεί μια καμπύλη φωτός (light curve) που να παρουσιάζει την συμπεριφορά του άστρου, δίνοντας ταυτόχρονα την ευκαιρία και την εμπειρία στους ερασιτέχνες να συμβάλλουν ουσιαστικά στην επιστήμη της Αστρονομίας, προωθώντας τες στην ΑΑVSO, όπου συγκεντρώνονται παρατηρήσεις από όλο τον κόσμο». Δεν καταφέραμε μόνο να πετύχουμε τους στόχους μας αλλά να πάμε πολλά βήματα πέρα από αυτούς. Πιο αναλυτικά:
Εξετάζοντας τις παρατηρήσεις αυτές καταφέραμε να εξάγουμε κάποια χρήσιμα συμπεράσματα. Η μεταβολή της φωτεινότητας του συστήματος έπεσε από το ~3.0 στο ~3.8 (1η με 2η επαφή, ingress), μέσα σε 131 ± 21 μέρες, σε συμφωνία με τους Carroll et al. (1991). Εκτιμήσαμε σαν μέρα πρώτης επαφής την MJD 55087 ± 15 μέρες (12 Αυγούστου 2009) εντός της αναμενόμενης χρονικής περιόδου, και την έξοδο από την έκλειψη (4η επαφή) να έχει πραγματοποιηθεί την MJD 55797 ± 15 μέρες (23 Αυγούστου 2011). Η διάρκεια όλης της έκλειψης 2009-2011 βρέθηκε 710 ± 21 μέρες, σε συμφωνία εντός σφαλμάτων με τις προηγούμενες εκλείψεις (Carroll et al. 1991). Παρόλο που δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε την αύξηση της φωτεινότητας στο μέσο της έκλειψης (mid-eclipse brightening) από τις οπτικές παρατηρήσεις, οι ψηφιακές (CCD/DSLR) παρουσιάζουν μια πιθανή ένδειξη. Επιπλέον, σε αυτές είναι εμφανείς οι ταλαντώσεις 0.07 μεγεθών, που έχουν παρατηρηθεί και αλλού (Hopkins et al. 2008; Kim 2008). Τέλος, παρουσιάζουμε τις προσπάθειες μας για φασματοσκοπικές παρατηρήσεις στις οποίες μπορέσαμε να ταυτοποιήσουμε μια σειρά από γραμμές (NaI Doublet λλ5890,5896, SiII λλ6347,6371, και αρκετές γραμμές FeI και FeII; Barsony et al. 1986, Chadima et al. 2011).
Να ευχαριστήσουμε όλους όσους πρόσφεραν τις παρατηρήσεις τους στο πρόγραμμα. Πιο αναλυτικάτα οι παρατηρητές και ο αριθμός των οπτικών εκτιμήσεών τους (μέσα σε παρένθεση παρατηρήσεις με άλλες μεθόδους):
| Όνομα | Οπτικές παρατηρήσεις | Άλλες παρατηρήσεις |
| Δούβρης Αθανάσιος | 1 | – |
| Φλεμοτόμος Νίκος | 1 | – |
| Γεωργαλάς Βύρων | 1 | – |
| Γκιώνης Δημήτρης | 5 | 2 DSLR |
| Καρδάσης Μάνος | 44 | 7 DSLR |
| Κοτταρίδης Παναγιώτης | 5 | – |
| Κρίκης Μανώλης | 1 | – |
| Μανούσος Δημήτρης | 4 | – |
| Μαράκη Ελένη | 1 | – |
| Μαραβέλιας Γρηγόρης | 64 | 1 φάσμα |
| Ντόβολος Σεραφείμ | 1 | – |
| Πανουράκης Κώστας | 1 | – |
| Πάσχος Δημήτρης | 1 | – |
| Στεφανόπουλος Γιώργος | 41 | – |
| Στρίκης Ιάκωβος-Μάριος | 106 | 2 DSLR 95 CCD 4 φάσματα |
| Τακούδης Βασίλης | 1 | – |
| Τσουλουχά Ανδρομάχη | 2 | – |
| Βακαλόπουλος Λευτέρης | 1 | – |
| Βυθούλκας Γιώργος | 19 | – |
| Βουτυράς Γιώργος | 1 | – |
| Βουτυράς Ορφέας | 1 | – |
Περισσότερα μπορείτε να βρείτε στην ίδια την εργασία (Grigoris Maravelias, Emmanuel Kardasis, Iakovos-Marios Strikis, Byron Georgalas, Maria Koutoulaki, «Report From the epsilon Aurigae Campaign in Greece», JAAVSO, 40, p 679).
Με την νέα χρονιά σηματοδοτήθηκε πρακτικά και το τέλος της εκστρατείας παρατήρησης του ε Ηνίοχου. Στην φάση αυτή ακολουθεί η συγκέντρωση όλων των παρατηρήσεων (για αυτό … και η καθυστέρηση της ανανέωσης του διαγράμματος!) και η συγγραφή ενός άρθρου-αναφορά για το όλο πρόγραμμα. Φυσικά οποιεσδήποτε προσθήκες σχετικά με αυτό το σύστημα θα τις βρίσκετε εδώ!
Όσοι έχουν παρατηρήσεις του συστήματος, τις οποίες δεν μας έχουν στείλει και φυσικά επιθυμούν να το κάνουν, μπορούν να μας τις στείλουν στο mail: eps-aur ΑΤ hellas-astro.gr (αντικαθιστώντας το ΑΤ και τα κενά με το σύμβολο @).
Φυσικά να ευχαριστήσουμε όλους όσους μέχρι στιμής συνείσφεραν με τις παρατηρήσεις τους!
Κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα η παρατήρηση του ε Ηνίοχου δεν ήταν ευνοϊκή λόγω της δυσκολίας που υπήρχε στο να παρατηρηθεί το σύστημα (αρκετά χαμηλά πριν τον Ιούνιο, πίσω από τον Ήλιο στην συνέχεια και αρκετά νωρίς το πρωί μετά τον Ιούλιο). Ωστόσο παρατηρήσεις από μέλη του ΣΕΑ υπάρχουν και στο επόμενο διάστημα θα ανανεωθεί και το γράφημα. Παρατηρήσεις που κατατέθηκαν στην AAVSO/CitizenSky δείχνουν ότι μετά τα μέσα Ιουλίου το σύστημα επέστρεψε στο 3.02, γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος της έκλειψης. Ωστόσο το πρόγραμμα θα τρέξει μέχρι το τέλος του χρόνου και στην συνέχεια ο ΣΕΑ θα συγκεντρώσει όλες τις παρατηρήσεις για να γίνει η απαραίτητη επεξεργασία και ανάλυση με σκοπό μια δημοσίευση σε ένα τεύχος της AAVSO αποκλειστικά αφιερωμένο στο ε Ηνίοχου.
Μια ενδιαφέρουσα τελευταία είδηση αποτελεί μια πρόταση για ένα εναλλακτικό μοντέλο του δίσκου (Jan Budaj 2011). Σε αυτό το μοντέλο ο δίσκος είναι μια σύνθεση από έναν εσωτερικό δίσκο οπτικά παχύ (δεν επιτρέπει το φως να περάσει από μέσα του εύκολα) και έναν εξωτερικό δίσκο οπτικά λεπτό, με τους δύο δίσκους να είναι στο επίπεδο της τροχιάς που τους βλέπουμε σε «κόψη» (edge-on). Τα σωματίδια σκόνης, που υπάρχουν στους δίσκους, σκεδάζουν το φως αλλά έχοντας μια συγκεκριμμένη κατεύθυνση. Έτσι είναι δυνατό να εξηγηθεί η αύξηση της φαινόμενης λαμπρότητας τους συστήματος στην μέση της έκλειψης αν η σκέδαση αυτή από τα σωματίδια έχει ακριβώς την διεύθυνση παρατήρησής μας (κάτι το οποίο μπορεί να επαναλαμβάνεται σε κάθε έκλειψη θυμίζοντας το φως ενός φάρου). Επιπλέον, λόγω της γεωμετρίας των δίσκων είναι πιθανό να είναι πιο εύκολο να περάσει το φως μέσα από τους δίσκους αυτούς όταν είμαστε στο μέσο της έκλειψης (λιγότερο πάχος υλικού παρεμβάλλεται ανάμεσα στο άστρο και σε εμάς) απ’ ότι στις άλλες φάσεις όπου υπάρχει περισσότερο υλικό. Η τελευταία πρόταση θα μπορούσε να ισχύει ανεξάρτητα από το αν έχουμε σωματίδια σκόνης ή απλά αέριο. Η εξήγηση αυτή ουσιαστικά αφαιρεί την ανάγκη ύπαρξης μιας τρύπας στην μέση του δίσκου (με σενάρια που αναφέρονται στην ύπαρξη ενός πλανήτη ή ζευγαριού καινούργιων άστρων τύπου Β). Οπότε έχει αρκετό ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε ποιες ιδέες ακόμη θα γεννηθούν για να εξηγήσουν αυτό το σύστημα.
Ο άσχημος καιρός για μεγάλο διάστημα δεν βοήθησε στο να μαζευτούν πολλές παρατηρήσεις. Ωστόσο η κάλυψη συνεχίζεται κανονικά και σήμερα αναμένεται, σύμφωνα με τις προβλέψεις, ότι το σύστημα διέρχεται από την 3η επαφή που σημαίνει ότι αρχίζει να βγαίνει από την ολικότητα. Αυτό, κατ’επέκταση, σημαίνει ότι το σύστημα θα αρχίσει να γίνεται πιο φωτεινό μέχρι το μέγιστό του (στο 3.2) όπου και θα παραμείνει για τα επόμενα… 27 χρόνια! Η διαδικασία εξόδου – egress (3η σε 4η επαφή) είναι πιο σύντομη από την διαδικασία εισόδου – ingress (1η σε 2η επαφή) στην ολικότητα και μάλιστα με διπλάσιο ρυθμό σχεδόν (ingress ~135 days / egress ~65 ιστορικά)!. Οπότε δεν μένει πολύ χρόνος πριν την ολοκληρωτική επιστροφή του ε Ηνίοχου στην σταθερότητα (εξαιρούμε τις ταλαντώσεις εκτός έκλειψης – ΟΟΕ) κάτι που αναμένεται να συμβεί μέχρι τα μέσα Μαΐου, αν και μπορεί να συμβεί και νωρίτερα αν λάβουμε υπόψην μας το γεγονός ότι οι χρόνοι δείχνουν να συμπιέζονται καθώς περνάμε από έκλειψη σε έκλειψη.
Καλό είναι να εκμεταλλευτούμε το άνοιγμα του καιρού μέχρι τότε … καλές παρατηρήσεις !
Αρκετό καιρό μετά την τελευταία μας ανανέωση επιστρέφουμε με ένα νέο διάγραμμα του άστρου μας στο οποίο φαίνονται οι οπτικές και CCD/DSLR παρατηρήσεις των μελών και μή του ΣΕΑ (δείτε επίσης ένα συνολικό διάγραμμα από την παγκόσμια καμπάνια). Η συλλογή δεδομένων συνεχίζεται γιατί η έκλειψη δεν έχει τελειώσει αν και μπαίνουμε φυσικά στην τελική ευθεία για την έξοδο, η οποία όπως φαίνεται από προηγούμενες εκλείψεις είναι πιο γρήγορο φαινόμενο.
Το ε Ηνίοχου είναι πλέον πολύ εύκολα παρατηρήσιμο και νωρίς το βράδυ οπότε μην χάσετε την τελευταία ευκαιρία να το δείτε να μεταβάλλεται και να βγαίνει από το ελάχιστο. Η επόμενη έκλειψη θα ξεκινήσει το …2037!!
